Ψυχολογικές και Κοινωνιολογικές διαστάσεις στην Αξιολόγηση
Η Αξιολόγηση στην Εκπαίδευση και στη Δια Βίου Κατάρτιση-Επιμόρφωση
(Evaluation in Education and Evaluation in Lifelong Learning)
Στο συγκεκριμένο μάθημα προσεγγίζονται διαφορετικές Ψυχολογικές και Κοινωνιολογικές θεωρίες, που σχετίζονται με την Αξιολόγηση. Ειδικά, στην Ψυχολογία αναλύονται στοιχεία της συγκρότησης της προσωπικότητας με την ενσωμάτωση κοινωνικών-ψυχολογικών παραγόντων για την αναγνώριση, αποδοχή σε επαγγελματικά περιβάλλοντα. Στις Κοινωνιολογικές θεωρίες δίνεται έμφαση στην κοινωνική συγκρότηση του υποκειμένου και στην άμεση διασύνδεσή της με τα Μοντέλα Αξιολόγησης ειδικά στην κατασκευή της επιτυχίας ή της αποτυχίας, όπου η προσωπική διαβάθμιση αντιστοιχεί σε ενίσχυση ή αποδυνάμωση ενσωμάτωσης και κοινωνικού κομφορμισμού. Στο περιβάλλον της εκπαίδευσης αλλά και σε άλλα επαγγελματικά περιβάλλοντα προσδιορίζεται η λειτουργικότητα της Αξιολόγησης και ως προς τις συνέπειες για το άτομο και τις συλλογικότητες.
Ενότητα 1η Εννοιολογικές Προσεγγίσεις της Αξιολόγησης στο πεδίο της Ψυχολογίας
Ενότητα 2η Βασικές Θεωρητικές Αρχές της Προσωποκεντρικής Προσέγγισης
Ενότητα 3η Διεργασίες Ανάπτυξης του Εαυτού: Ο ρόλος της Αξιολόγησης (Α’ μέρος)
Ενότητα 4η Διεργασίες Ανάπτυξης του Εαυτού: Ο ρόλος της Αξιολόγησης (Β’ μέρος)
Ενότητα 5η Αναδυόμενες Προκλήσεις και Εφαρμογές της Αξιολόγησης
Ενότητα 6η Αρχές αξιολόγησης : το παράδειγμα της εκπαίδευσης
Ενότητα 7η Η κοινωνική διάσταση της αξιολόγησης
Ενότητα 8η Η παιδαγωγική της αξιολόγησης ή η αξιολόγηση της παιδαγωγικής
Ενότητα 9η Μετασχηματίζουσα ενδυναμωτική αξιολόγηση: το παράδειγμα της εκπαίδευσης
Ενότητα 10η Η αξιολόγηση ως ερευνητική διαδικασία
Ενότητα 11η Η κουλτούρα της εκπαίδευσης και της αξιολόγησης στην ελληνική εκπαιδευτική και κοινωνική πραγματικότητα
Ενότητα 12η Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού: Πολιτικές εποπτείας και αξιολόγησης της εκπαίδευσης
Ενότητα 13η Η αξιολόγηση του μαθητή: Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις
Ενότητα 14η Κοινωνία της μάθησης και αξιολόγηση. Σύγχρονες εκφάνσεις της αξιολόγησης του μαθητή
Ενότητα 15η Ο σχολικός χώρος ως μηχανισμός αξιολόγησης
Ασημάκη, Α., Καμαριανός, Ι. & Κουστουράκης Γ. (2011). Για μια ποιητική του εκπαιδευτικού τοπίου. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Ball S. J. (1993). ‘Education markets, choice and social class: the market as a class strategy in the UK and the USA’, British Journal of Sociology of Education, 14(1), 3-19.
Ball S. (1990). Foucault and Education. Disciplines and Knowledge. London: Routledge.
Ball, S.J. (1994). Education Reform: A Critical and Post-structural Approach. Buckingham: Open University Press.
Bernstein, B. (2000). Pedagogy, Symbolic Control and Identity. Oxford: Rowman & Littlefield.
Brown, C. (2015). Understanding Person-Centered Counselling: A personal Journey. London: Sage Publications Ltd.
Fetterman, D.M. (1994), “Empowerment evaluation”. Education Practice. 15(1) pp. 1-15.
House E.R. & Howe, K.R. (1999). Values in evaluation and social research. Thousand oaks, CA : Sage.
Mcleod, J. (2020). Δεξιότητες συμβουλευτικής. Ένας πρακτικός οδηγός για συμβούλους και όσους ασκούν επαγγέλματα υποστήριξης του ανθρώπου. Αθήνα: Gutenberg.
Mearns, D., Thorne B. & Mcleod, J. (2022). Η προσωποκεντρική συμβουλευτική στην πράξη. Αθήνα: Τόπος (Μοτίβο Εκδοτική).
Merry, T. & Haugh, S. (2020). Learning and Being in Person- Centred Counselling (third edition). Monmouth: PCCS Books.
Καλεράντε, Ε., Πλιόγκου, Β., Ελευθεράκης, Θ. & Τζάρτζας, Γ. (2022). Θεωρητικός Λόγος και Πολιτικές Πρακτικές στις Διαδικασίες Αξιολόγησης. Αθήνα: Γρηγόρη.
Κάτσικας, Χ. & Θεριανός, Κ. (2007). Ιστορία της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης. Αθήνα: Σαββάλας.
Κουστένη, Ι., Ζαρογιάννης, Π., Cooper, M., O’Hara, M., Schmid, P.F., & Bohart, A.C. (Επιμ.) (2021). Προσωποκεντρική ψυχοθεραπεία και συμβουλευτική. Θεωρία, εφαρμογές και θεραπευτική πρακτική. Αθήνα: Παπαζήσης.
Κωνσταντίνου, Χ. (2004). Η αξιολόγηση της επίδοσης του μαθητή ως παιδαγωγική λογική και σχολική πρακτική. Αθήνα: Gutenberg.
Κωνσταντίνου, Χ. (2015). Το καλό σχολείο, ο ικανός εκπαιδευτικός και η κατάλληλη αγωγή ως παιδαγωγική θεωρία και πράξη. Αθήνα: Gutenberg.
Ματσαγγούρας, Η. (2003). Η σχολική τάξη: Χώρος, ομάδα, πειθαρχία, έλεγχος. Αθήνα: Γρηγόρης.
Μαυρογιώργος, Γ. (1993). Εκπαιδευτικοί και αξιολόγηση. Αθήνα: Σύγχρονη Εκπαίδευση.
Μπουζάκης, Σ. (2003). Νεοελληνική Εκπαίδευση (1821-1999). Αθήνα: Gutenberg.
Patton, M. Q. (2011). Developmental evaluation. Applying complexity concepts to enhance innovation and use. N.Y.: Guilford Press.
Proctor, G.M. (2014). Values & Ethics in Counselling and Psychotherapy. London: Sage Publications Ltd.
Ryan, K. E., & DeStefano, L. (2000). Evaluation as a democratic process: Promoting inclusion, dialogue, and deliberation. N.Y.: John Wiley & Sons.
Scriven, M. (1994). Evaluation Thesaurus. Newbury Park, CA: Sage.
Σολομών, Ι. (1999). Εσωτερική αξιολόγηση και προγραμματισμός του εκπαιδευτικού έργου στη σχολική μονάδα. Ένα πλαίσιο εργασίας και υποστήριξης. Αθήνα: παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Τσακίρη, Δ. (2018). Η θέσμιση της αξιολόγησης των μαθητών και το φαντασιακό στοιχείο. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Wiggins, G. (1993). The case for authentic assessment. Eric: Digest.
Ο Ιωάννης Καμαριανός είναι καθηγητής στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Από το 1996, έχει διδάξει κοινωνιολογία, κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, κοινωνική και εκπαιδευτική έρευνα τόσο στο προπτυχιακό όσο και στο μεταπτυχιακό επίπεδο.
Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται σε θέματα που αφορούν την κοινωνιολογία, την μεθοδολογία έρευνας και την κοινωνιολογία της εκπαίδευσης (φαινόμενα αποκλεισμού και ανισότητας), την ετερότητα, τη μετανάστευση και την κοινωνιολογία των ΤΠΕ.
Ως διευθυντής του Εργαστήριου Ανάλυσης & Σχεδιασμού Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Κοινωνιολογικής Ανάλυσης Δεδομένων της Εκπαίδευσης (ΦΕΚ 61/10-4-1990, http://sociologylab.upatras.gr/) και επιστημονικά υπεύθυνος και μέλος ερευνητικών ομάδων και έχει συμμετάσχει σε περισσότερα από 25 ερευνητικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται, σε θέματα που αφορούν την κοινωνιολογία, την κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, την anis;othta και της ετερότητα. Έχει επιβλέψει προπτυχιακές διπλωματικές εργασίες, μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες και διδακτορικές διατριβές και έχει συμμετάσχει σε επιτροπές εποπτείας του Ph.D., σε μεταπτυχιακά προγράμματα του Πανεπιστημίου Πατρών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Αριστοτελείου, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Ακόμη έχει διδάξει σe ευρωπαϊκά ιδρύματα του εξωτερικού: Παιδαγωγική Ακαδημία της Βιέννης (προπτυχιακό), Παιδαγωγική Ακαδημία του Σάλτσμπουργκ (προπτυχιακό), Παιδαγωγική Ακαδημία του Linz (προπτυχιακό), Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κύπρου (Προπτυχιακό & Μεταπτυχιακό) .
Έχει διατελέσει μέλος της Ελληνικής, Ευρωπαϊκής και Διεθνούς Εταιρείας Κοινωνιολογίας, καθώς και μέλος συντακτικών συμβουλίων ελληνικών και διεθνών περιοδικών. Υπήρξε επίσης μέλος επιστημονικών επιτροπών εθνικών και διεθνών συνεδρίων. Τέλος, έχει δημοσιεύσει 11 βιβλία ως μοναδικός συγγραφέας και συν-συγγραφέας (τρία εκ των οποίων στα Αγγλικά). Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 100 άρθρα, τα περισσότερα εκ των οποίων σε διεθνή περιοδικά και πρακτικά διεθνών συνεδρίων. Τόσο σε επίπεδο συγγραφής βιβλίων όσο και στο επίπεδο συγγραφής ελληνικών και ξενόγλωσσων άρθρων έχει χρησιμοποιήσει τόσο ποσοτική όσο και ποιοτική μεθοδολογία αξιοποιώντας των εμπειρικών μελετών του. To ερευνητικό του ενδιαφέρον εστιάζεται στο πεδίο της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της εκπαιδευτικής πολιτικής, αλλά και σε θέματα που αφορούν στην ένταξη , την ανισότητα και τον αποκλεισμό. Ειδικότερα έχει συμμετάσχει (σε ορισμένα και ως επιστημονικός υπεύθυνος) σε 33 ερευνητικά έργα.
Ενδεικτικές δημοσιεύσεις:
- Spinthurakis, A., &Kamarianos, I. (eds). (2009). From a National Identity to a European One. Social Athina: Papazisis.
- Μπουζάκης, Σ., Κατσής, Α., Εμβαλωτής, Α., Καμαριανός, Ι.,Χαραμής, Π., & Φιλιοπούλου, Μ. (2011). Όροι και συνθήκες άσκησης του εκπαιδευτικού έργου στη δημόσια πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αθήνα: Κοινωνικό Πολύκεντρο.
- Ασημάκη, Α.,Καμαριανός, Ι., & Κουστουράκης Γ. (2011). Για μια ποιητική του εκπαιδευτικού τοπίου. ΙΙ, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
- Σταμέλος, Γ., &Καμαριανός, Ι. (2013). Μελέτη των διαδικασιών παραγωγής της επιστημονικής-ακαδημαϊκής γνώσης: από τη μονοεπιστημονικότητα στη διεπιστημονικότητα των πανεπιστημιακών σπουδών. Πάτρα: Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Δίκτυο Πολιτικών για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Hepnet. e-book:ISBN 978-618-80623-0-6
- Balias, St.,Kamarianos, Ι., Kyprianos, , Stamelos, G. (2016). University Economy and Democracy: transformations and challenges. The case of Greece. Riga: Lambert Academic Publishing.
- Kamarianos, Ι., Katsillis, M., & Zorbas, (eds). (2017). Ηigher education and democracy: a work in progress. Patra: Academia.
- Θάνος, Θ.,Καμαριανός, Ι., Κυρίδης, Α., & Φωτόπουλος, Ν. (2017). Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. Αθήνα: Gutenberg.
- Καμαριανός, Ι.,Κυρίδης, Α., Φωτόπουλος, Ν., & Χαλκιώτης, Δ.(2019).Το δημόσιο σχολείο στην Ελλάδα: Όψεις ιδιωτικοποίησης. Αθήνα: ΔΟΕ -ΟΛΜΕ.
- Ζάγκος, Χρ., Καμαριανός, Ι.,Κυρίδης, Α., & Φωτόπουλος, Ν. (2020). Όροι και συνθήκες άσκησης του εκπαιδευτικού έργου στη δημόσια εκπαίδευση: σύγχρονες θεωρητικές και εμπειρικές αναφορές. Αθήνα: Κοινωνικό Πολύκεντρο.
- Vassilopoulos, A., Karachotziti, E., Nikolaou, G., &Kamarianos, I. (2020). Effects of student mobility: The case of Erasmus students at the University of Patras. Internationalisation of Higher Education
- Παναγόπουλος, Ε., Αδαμοπούλου, Α.,Καμαριανός, Ι. (2020). Προς μια διερεύνηση αξιών και χαρακτηριστικών των Ελλήνων φοιτητών: συμβολή στη συζήτηση για την ελληνική γενιά Ζ. Στο Σ. Κονιόρδος, Αξίες, πολιτισμικά πρότυπα & κοινωνικοί προσανατολισμοί στη σύγχρονη Ελλάδα. Αθήνα: ΕΚΚΕ.
- Panagopoulos, E., Kolirou, K., Gouga, G., & Kamarianos, I. (2020). Relationships of Trust and Selection Process of Education Executives: Discussing with Primary School Headteachers. International Journal of Recent Research in Social Sciences and Humanities, 7, 1-16.
- Γούγα, Γ. &Καμαριανός, Ι. (2020). Μετακαπιταλισμός: αφηγήσεις και μεταπολιτικές της ταυτότητας. Στο Τσακίρη, Δ. – Φωτόπουλος, Ν. (2020) Η εκπαιδευτική πολιτική στα σταυροδρόμια των κοινωνικών και των πολιτικών επιστημών (σελ. 19-36) Αθήνα: Είκοσι τέσσερα γράμματα.
- Kamarianos, I., Adamopoulou, A., Lambropoulos, H., & Stamelos, G., (2020). Towards an understanding of university students’ response in times of pandemic crisis (covid-19). European Journal of Education Studies, 7, (7), DOI: 10.46827/ejes.v7i7.3149.
O Γεώργιος Λογιώτης εργάζεται είναι εκπαιδευτικός στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Β’ Αθήνας. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής Ψυχολογίας και του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Ε.Κ.Π.Α.. Επίσης, είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος στην Εκπαιδευτική Αξιολόγηση και Διδάκτωρ Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Τμήματος Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Έχει ασκήσει καθοδηγητικό και συμβουλευτικό έργο ως Υπεύθυνος Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού στη Δ.Δ.Ε. Β’ Αθήνας (2012-2018). Διδάσκει στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, στο Ινστιτούτο Επιμόρφωσης (2008 μέχρι σήμερα) και στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (2018 μέχρι σήμερα).
Στα διδακτικά, συγγραφικά και ερευνητικά του ενδιαφέροντα εντάσσονται η Εκπαιδευτική Πολιτική, η Εκπαιδευτική Αξιολόγηση, η Συμβουλευτική και ο Προσανατολισμός και η Εκπαίδευση Ενηλίκων.
Ενδεικτικές Δημοσιεύσεις
- Λογιώτης, Γ. (2021). Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός: Διακυβεύματα εθνικών και υπερεθνικών πολιτικών. Αθήνα: Andy’s publishers.
- Kalerante E., Logiotis, G. (2019). The Assessment not done: Legislative Textualism and Educational Bureaucracy (1982-2013), International Journal of Social Sciences and Management Review, 2 (4), 127-142.
- Λογιώτης, Γ., Καλεράντε, Ε. (2018). Η εννοιολόγηση της διαδικασίας της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών: πολιτικές αναπαραστάσεις και ιδεολογικά σημαίνοντα. Στο Συλλογικό Τόμο με τίτλο «Ανιχνεύοντας την Κρίση» Επιμ. Βιτσιλάκη, Χ. & Γουβιάς, Δ. Αθήνα: Gutenberg.
- Λογιώτης, Γ., Καλεράντε, Ε. (2016). Συνδικαλιστικός λόγος για την αξιολόγηση: αποχρώσεις των διαφορετικών πολιτικών τάσεων και νοημάτων. Πρακτικά Επιστημονικού Συνεδρίου με θέμα: «Αξιολόγηση των σχολικών μονάδων και των εκπαιδευτικών: σύγχρονες τάσεις, διλήμματα & προοπτικές. Αθήνα 28-29 Μαΐου 2016 Ελληνική Εταιρεία Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης.
Η Άννα Αδάμ είναι Ψυχολόγος, κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών Εξελικτικής-Σχολικής Ψυχολογίας και Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. Διετέλεσε επί δεκαετία Επιστημονική Συνεργάτης της Γ΄ Ψυχιατρικής Κλινικής του Π.Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ (Παιδοψυχιατρική Υπηρεσία) και έχει αναλάβει ερευνητικό έργο ως μέλος Επιστημονικού Προσωπικού σε συνεργασία με την Β’ Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική του Α.Π.Θ. Έχει συνεργαστεί συστηματικά με εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ειδικούς παιδαγωγούς, Σχολικούς Συμβούλους και εκπροσώπους δημόσιων φορέων (Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα, ΚΕΔΑΣΥ, Συμβουλευτικούς Σταθμούς) στα πλαίσια διεπιστημονικών συνεργασιών. Έχει διατελέσει συντονίστρια οργανωτικού έργου και διδάσκουσα σε εκπαιδευτικά προγράμματα Επιστημονικού Συλλόγου που δραστηριοποιείται στο χώρο της ψυχικής υγείας και της ψυχοκοινωνικής φροντίδας παιδιών, εφήβων και των οικογενειών τους. Επίσης έχει διατελέσει Επιστημονική Συνεργάτης του Ινστιτούτου Εργασίας (ΓΣΕΕ) ασκώντας συμβουλευτικό και επιμορφωτικό έργο σε ευπαθείς ομάδες. Παράλληλα τα τελευταία χρόνια έχει αναλάβει εκπαιδευτικό έργο σε φορείς εκπαίδευσης με τη μορφή εισηγήσεων σε σεμινάρια, εργαστήρια, καθώς και διδασκαλία μαθημάτων σε δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα (Τμήμα Ψυχολογίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ψυχολογίας Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ΑΣΠΑΙΤΕ). Έχει δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, καθώς και συμμετοχές με αναρτημένες ανακοινώσεις σε συνέδρια και ημερίδες. Ασκεί ιδιωτικά κλινικό έργο με εξειδίκευση σε ζητήματα ψυχοδυναμικής αξιολόγησης, συμβουλευτικής και ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων σε παιδιά, εφήβους, νεαρούς ενηλίκους και γονείς.
Ενδεικτικές Δημοσιεύσεις
- Adam, Α., Kiosseoglou, G., Abatzoglou, G., & Papaligoura, Z. (2018). A comparison of three – factor structure models using WISC-III in Greek children with learning disabilities. Annals of General Psychiatry.
- Αδάμ, Α., & Χατζοπούλου, Δ. (2012). Αφιέρωμα: Όψεις της παιδοψυχιατρικής κλινικής παρέμβασης (I), Επιμέλεια: Γ. Αμπατζόγλου. Διαγνωστικά ερωτήματα και θεραπευτικές προτάσεις σε παιδιά και εφήβους με μαθησιακές και συναισθηματικές δυσκολίες. Σύναψις, Τριμηνιαία Επιθεώρηση Ψυχιατρικής, Νευροεπιστημών και Επιστημών του Ανθρώπου, Απρίλιος- Ιούνιος, Τόμος 8, Νο 25, σελ. 16-21.
- Αβραμίδου Ε., Αδάμ Α., Φωτιάδου Ε., Χατζηδημητρίου Χ., & Αμπατζόγλου, Γ. (2007). Διαγνωστική και θεραπευτική διαδικασία με αίτημα διαταραχές ομιλίας και λόγου. Θέματα Ειδικής Αγωγής, Αύγουστος- Οκτώβριος, Τεύχος 38, σελ. 93-99.
- Αμπατζόγλου Γ., Αδάμ Α., Δεληνικοπούλου Ε., & Χατζηδημητρίου, Χ. (2007). Η κλινική ανάγνωση των ψυχομετρικών δοκιμασιών ως μέσο κατανόησης της εμπειρίας της νόσου σε παιδιά που νοσηλεύθηκαν με λευχαιμία – Μια πρώτη προσέγγιση. Τετράδια Ψυχιατρικής, Ιούλιος – Αύγουστος – Σεπτέμβριος, Νο 99, σελ. 131- 138.
- Αδάμ, Α., Δεληνικοπούλου, Ε., Γαβράς, Χ., Αθανασιάδου, Φ., & Αμπατζόγλου, Γ. (2007). Η ψυχολογική διερεύνηση της εμπειρίας της νόσου σε παιδιά και εφήβους που νοσηλεύθηκαν με λευχαιμία. Τετράδια Ψυχιατρικής, Απρίλιος – Μάιος – Ιούνιος, Νο 98, σελ. 59- 68.